Τον «Τερματικό Σταθμό» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη ανεβάζει ο Ορέστης Τάτσης στο θέατρο 104, στο Γκάζι. Το έργο που κέρδισε το Γ΄ Κρατικό βραβείο θεατρικού έργου το 2004, εκτυλίσσεται μέσα σε ένα βαγόνι τρένου, με τέσσερις επιβάτες. Οι επιβάτες εκμυστηρεύονται πράγματα από τη ζωή τους, αναφέρονται σε αποφάσεις και λάθη που τους έχουν στιγματίσει, απολογούνται για τις διαδρομές που έχουν κάνει, για τις συναντήσεις που δεν έγιναν ή που έγιναν χωρίς να μείνει τίποτε.
Παρακάτω ακολουθεί συνέντευξη του σκηνοθέτη της παράστασης, για το έργο και τα ζητήματα που θίγει.
-Ορέστη, τι ήταν αυτό που σου άρεσε στο έργο του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη;
Το έργο το διάβασα μέσα σε ένα πρωινό, με μία ανάσα. Όταν έφτασα στην τελευταία σελίδα, ήξερα πως θέλω να το δω στη σκηνή. Ανήκει στο είδος θεάτρου που με ενδιαφέρει να κάνω. Η αρχική μου αίσθηση επιβεβαιώθηκε στις πρόβες. Σταδιακά ξεδιπλώθηκαν σκέψεις πολύ βαθύτερες από τις πρώτες. Είναι ένα κείμενο που μας αποκαλύπτεται συνεχώς. Ο Τζαμιώτης ξέρει να κρατά τις αποστάσεις από τους ήρωες, τους αφήνει να αναπνεύσουν και έτσι καταφέρνει να δημιουργήσει στέρεα και ολοκληρωμένα πρόσωπα χωρίς όμως να παραθέτει λεπτομέρειες. Μένει μακριά από νευρώσεις και εμμονές με αποτέλεσμα να αναδεικνύει την ιδιαιτερότητα και το βάθος του “φυσιολογικού”.
-Ποια είναι τα θέματα που θίγει το έργο;
Το έργο ανοίγει διάφορες θεματικές. Θέτει ερωτήματα τα οποία συχνά δεν απαντιούνται αλλά φωτίζονται κρυμμένες πτυχές τους. Είναι αιχμηρό χωρίς να είναι δύστροπο. Όταν το πρωτοδιάβασα βρήκα σε αυτό μία θεματική που με απασχολεί τα τελευταία χρόνια: την ετερότητα, τη σχέση του εγώ με το άλλο. Με πιο απλά λόγια, την επικοινωνία. Όχι μόνον με τον άλλον δίπλα μας, με έναν συνταξιδιώτη, αλλά και με τον ίδιο μας τον εαυτό. Δεν μπορείς να αποδεχθείς ένα ελάττωμα ή ένα προτέρημα του εαυτό σου αν δεν μπορείς να το παραδεχθείς στον άλλον και αντιστρόφως. Ίσως ακούγεται λίγο βαρύ αλλά αυτό ένα θεατρικό έργο μπορεί να το αποδώσει σε τέσσερις ατάκες.
-Πώς είναι αυτοί οι τέσσερις επιβάτες του τρένου;
Οι επιβάτες στο τρένο του έργου είναι τέσσερις άνθρωποι που θα μπορούσες να συναντήσεις σε μια οποιαδήποτε μετακίνηση με τον προαστιακό, άνθρωποι φαινομενικά διαφορετικοί τους οποίους ωστόσο ενώνει μία κοινή διαδρομή. Θα το επαναλάβω. Ο συγγραφέας, παρουσιάζοντας απλούς καθημερινούς ήρωες, βάζει την έννοια του “φυσιολογικού” σε εισαγωγικά.
-Τι ρόλο παίζει ο τερματικός σταθμός; Υπάρχει εκεί για να βάλει τέλος στη ζωή μας; Για να μας βοηθήσει να μην επαναλάβουμε τα λάθη που έχουμε κάνει στο παρελθόν;
Υπάρχει εκεί για να ξεκινήσει κάτι καινούριο.
-Το θέμα είναι το ταξίδι;
Ο αρχικός τίτλος του έργου, με τον οποίο απέσπασε και το Γ΄ Κρατικό βραβείο θεατρικού έργου το 2004 ήταν «ουδέτερη ζώνη». Όταν όμως η «Νεκρή ζώνη» του Πίντερ μεταφράστηκε και ως «ουδέτερη» ο Κωνσταντίνος αποφάσισε να αλλάξει τον τίτλο. Το θέμα λοιπόν είναι η διαδρομή. Συνήθως, το ταξίδι το ταυτίζουμε με τον προορισμό. Ο «τερματικός σταθμός» μας μιλά για την αξία της διαδρομής, για το ανάμεσα. Για να χρησιμοποιήσω έναν άλλον, για μένα σημαντικό σύγχρονο συγγραφέα, τον Δημήτρη Τσεκούρα, «η ουσία του ταξιδιού είναι στην επιστροφή»..
-Πώς προσέγγισες εσύ το κείμενο;
Για μένα το θέατρο είναι μια συλλογική διαδικασία. Για την παράσταση δουλέψαμε εκτός από τους τέσσερις εξαιρετικούς ηθοποιούς μου κι άλλοι δέκα άνθρωποι. Η δουλειά η δική μου ήταν να βοηθήσω τους ηθοποιούς μου να διεισδύσουν στο κείμενο και αυτό να μετατραπεί από λέξεις στο χαρτί σε σωματοποιημένο λόγο. Δουλέψαμε με σεβασμό και προσπαθήσουμε να μη περιορίσουμε το κείμενο αλλά να φωτίσουμε όλες του τις δυνατότητες.
-Υπάρχει διέξοδο στο αδιέξοδο που αντιμετωπίζουν οι επιβάτες;
Δεν υπάρχει πρόβλημα αν δεν υπάρχει λύση, έλεγε ο Μαρσέλ Ντυσάν, αν θυμάμαι καλά. Το τρένο είναι μέσο υψηλών ταχυτήτων, σταθερής τροχιάς. Κανείς δε σου απαγορεύει να σταματήσεις στον επόμενο σταθμό και να συνεχίσεις με τα πόδια προς την κατεύθυνση που επιθυμείς. Τα τρένα που πήγαιναν στο Άουσβιτς επιβίβαζαν επιβάτες που δεν μπορούσαν να κατέβουν παρά μόνον στον τερματικό σταθμό. Τα αδιέξοδα τα κατασκευάζουμε μόνοι μας, πάντα υπάρχει λύση, δρόμος να περάσεις αρκεί να τον βρεις ή να τον δημιουργήσεις. Όπως λέει και ένας πολύ καλός φίλος, ο Σωτήρης Σιαμανδούρας, στα διλήμματα απαντάμε τον εαυτό μας.
Πηγή: gr.euronews.com
Παρακάτω ακολουθεί συνέντευξη του σκηνοθέτη της παράστασης, για το έργο και τα ζητήματα που θίγει.
-Ορέστη, τι ήταν αυτό που σου άρεσε στο έργο του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη;
Το έργο το διάβασα μέσα σε ένα πρωινό, με μία ανάσα. Όταν έφτασα στην τελευταία σελίδα, ήξερα πως θέλω να το δω στη σκηνή. Ανήκει στο είδος θεάτρου που με ενδιαφέρει να κάνω. Η αρχική μου αίσθηση επιβεβαιώθηκε στις πρόβες. Σταδιακά ξεδιπλώθηκαν σκέψεις πολύ βαθύτερες από τις πρώτες. Είναι ένα κείμενο που μας αποκαλύπτεται συνεχώς. Ο Τζαμιώτης ξέρει να κρατά τις αποστάσεις από τους ήρωες, τους αφήνει να αναπνεύσουν και έτσι καταφέρνει να δημιουργήσει στέρεα και ολοκληρωμένα πρόσωπα χωρίς όμως να παραθέτει λεπτομέρειες. Μένει μακριά από νευρώσεις και εμμονές με αποτέλεσμα να αναδεικνύει την ιδιαιτερότητα και το βάθος του “φυσιολογικού”.
-Ποια είναι τα θέματα που θίγει το έργο;
Το έργο ανοίγει διάφορες θεματικές. Θέτει ερωτήματα τα οποία συχνά δεν απαντιούνται αλλά φωτίζονται κρυμμένες πτυχές τους. Είναι αιχμηρό χωρίς να είναι δύστροπο. Όταν το πρωτοδιάβασα βρήκα σε αυτό μία θεματική που με απασχολεί τα τελευταία χρόνια: την ετερότητα, τη σχέση του εγώ με το άλλο. Με πιο απλά λόγια, την επικοινωνία. Όχι μόνον με τον άλλον δίπλα μας, με έναν συνταξιδιώτη, αλλά και με τον ίδιο μας τον εαυτό. Δεν μπορείς να αποδεχθείς ένα ελάττωμα ή ένα προτέρημα του εαυτό σου αν δεν μπορείς να το παραδεχθείς στον άλλον και αντιστρόφως. Ίσως ακούγεται λίγο βαρύ αλλά αυτό ένα θεατρικό έργο μπορεί να το αποδώσει σε τέσσερις ατάκες. -Πώς είναι αυτοί οι τέσσερις επιβάτες του τρένου;
Οι επιβάτες στο τρένο του έργου είναι τέσσερις άνθρωποι που θα μπορούσες να συναντήσεις σε μια οποιαδήποτε μετακίνηση με τον προαστιακό, άνθρωποι φαινομενικά διαφορετικοί τους οποίους ωστόσο ενώνει μία κοινή διαδρομή. Θα το επαναλάβω. Ο συγγραφέας, παρουσιάζοντας απλούς καθημερινούς ήρωες, βάζει την έννοια του “φυσιολογικού” σε εισαγωγικά.
-Τι ρόλο παίζει ο τερματικός σταθμός; Υπάρχει εκεί για να βάλει τέλος στη ζωή μας; Για να μας βοηθήσει να μην επαναλάβουμε τα λάθη που έχουμε κάνει στο παρελθόν;
Υπάρχει εκεί για να ξεκινήσει κάτι καινούριο.
-Το θέμα είναι το ταξίδι;
Ο αρχικός τίτλος του έργου, με τον οποίο απέσπασε και το Γ΄ Κρατικό βραβείο θεατρικού έργου το 2004 ήταν «ουδέτερη ζώνη». Όταν όμως η «Νεκρή ζώνη» του Πίντερ μεταφράστηκε και ως «ουδέτερη» ο Κωνσταντίνος αποφάσισε να αλλάξει τον τίτλο. Το θέμα λοιπόν είναι η διαδρομή. Συνήθως, το ταξίδι το ταυτίζουμε με τον προορισμό. Ο «τερματικός σταθμός» μας μιλά για την αξία της διαδρομής, για το ανάμεσα. Για να χρησιμοποιήσω έναν άλλον, για μένα σημαντικό σύγχρονο συγγραφέα, τον Δημήτρη Τσεκούρα, «η ουσία του ταξιδιού είναι στην επιστροφή».. -Πώς προσέγγισες εσύ το κείμενο;
Για μένα το θέατρο είναι μια συλλογική διαδικασία. Για την παράσταση δουλέψαμε εκτός από τους τέσσερις εξαιρετικούς ηθοποιούς μου κι άλλοι δέκα άνθρωποι. Η δουλειά η δική μου ήταν να βοηθήσω τους ηθοποιούς μου να διεισδύσουν στο κείμενο και αυτό να μετατραπεί από λέξεις στο χαρτί σε σωματοποιημένο λόγο. Δουλέψαμε με σεβασμό και προσπαθήσουμε να μη περιορίσουμε το κείμενο αλλά να φωτίσουμε όλες του τις δυνατότητες.
-Υπάρχει διέξοδο στο αδιέξοδο που αντιμετωπίζουν οι επιβάτες;
Δεν υπάρχει πρόβλημα αν δεν υπάρχει λύση, έλεγε ο Μαρσέλ Ντυσάν, αν θυμάμαι καλά. Το τρένο είναι μέσο υψηλών ταχυτήτων, σταθερής τροχιάς. Κανείς δε σου απαγορεύει να σταματήσεις στον επόμενο σταθμό και να συνεχίσεις με τα πόδια προς την κατεύθυνση που επιθυμείς. Τα τρένα που πήγαιναν στο Άουσβιτς επιβίβαζαν επιβάτες που δεν μπορούσαν να κατέβουν παρά μόνον στον τερματικό σταθμό. Τα αδιέξοδα τα κατασκευάζουμε μόνοι μας, πάντα υπάρχει λύση, δρόμος να περάσεις αρκεί να τον βρεις ή να τον δημιουργήσεις. Όπως λέει και ένας πολύ καλός φίλος, ο Σωτήρης Σιαμανδούρας, στα διλήμματα απαντάμε τον εαυτό μας. Πηγή: gr.euronews.com
